Wielu z nas, sięgając po Pismo Święte, zastanawia się nad historią jego powstania, a zwłaszcza nad tym, kto i w jaki sposób przełożył je na nasz ojczysty język. Dziś odpowiemy na pytanie, ile osób tłumaczyło Biblię Tysiąclecia ten monumentalny przekład, który na stałe wpisał się w polską kulturę i liturgię. Przybliżę Państwu kulisy tego przedsięwzięcia, przedstawiając kluczowe postacie oraz etapy prac, które doprowadziły do powstania jednego z najważniejszych tekstów w historii polskiego Kościoła.
Około 40 biblistów stworzyło Biblię Tysiąclecia poznaj historię tego przekładu
- Pierwsze wydanie Biblii Tysiąclecia było dziełem zespołu około 40 polskich biblistów.
- Prace nad przekładem zainicjowali benedyktyni z opactwa w Tyńcu w 1958 roku.
- Redaktorem naczelnym zespołu był o. Augustyn Jankowski OSB.
- Był to pierwszy od ponad 350 lat katolicki przekład całej Biblii z języków oryginalnych (hebrajskiego, aramejskiego, greckiego).
- Nazwa nawiązuje do Tysiąclecia Chrztu Polski, z okazji którego ukazało się pierwsze wydanie w 1965 roku.
Skąd wziął się pomysł na nowe tłumaczenie Biblii?
Inicjatywa stworzenia Biblii Tysiąclecia wyszła od benedyktynów z opactwa w Tyńcu. Prace nad tym przełomowym przekładem rozpoczęły się w 1958 roku, a ich zwieńczeniem było pierwsze wydanie, które ukazało się w 1965 roku. Ten moment nie był przypadkowy zbiegał się z historycznymi obchodami Tysiąclecia Chrztu Polski w 1966 roku, co nadało całemu przedsięwzięciu dodatkowego, symbolicznego wymiaru. To właśnie z tego kontekstu wzięła się nazwa "Biblia Tysiąclecia".
Poznaj zespół, który stworzył Biblię Tysiąclecia
Często spotykam się z przekonaniem, że za tak monumentalnym dziełem jak Biblia Tysiąclecia stała jedna wybitna postać. Nic bardziej mylnego! To było przedsięwzięcie zespołowe, wymagające współpracy wielu specjalistów z różnych dziedzin biblistyki. Tłumaczenia nie dokonała jedna osoba, lecz interdyscyplinarny zespół polskich biblistów, który wspólnie podjął się tego ogromnego wyzwania.
Kluczowe postacie w zespole redakcyjnym
- O. Augustyn Jankowski OSB pełnił funkcję redaktora naczelnego, koordynując całość prac i nadając kierunek tłumaczeniu. Jego rola była nieoceniona w utrzymaniu spójności i wysokiego poziomu merytorycznego.
- Ks. Lech Stachowiak był jednym z kluczowych współpracowników w zespole redakcyjnym, wnoszącym swoją wiedzę i doświadczenie.
- Ks. Kazimierz Romaniuk również odegrał istotną rolę w procesie redakcyjnym, przyczyniając się do ostatecznego kształtu przekładu.
Organizacja pracy i liczba tłumaczy
Prace nad Biblią Tysiąclecia były zorganizowane w sposób niezwykle przemyślany, aby sprostać ogromowi zadania. Zespół tłumaczy pracował w dwóch głównych sekcjach: jedna zajmowała się Starym Testamentem, druga Nowym Testamentem. Co ciekawe, tłumacze wywodzili się z różnych ośrodków teologicznych w całej Polsce. To zróżnicowanie gwarantowało szeroką perspektywę i wysoki poziom merytoryczny przekładu. Warto podkreślić, że w prace nad pierwszym wydaniem, które ukazało się w 1965 roku, zaangażowanych było łącznie około 40 biblistów. Była to prawdziwa armia specjalistów, którzy poświęcili lata na to dzieło.
Biblia Tysiąclecia w najważniejszych liczbach
- Liczba wydań: Biblia Tysiąclecia doczekała się pięciu głównych wydań, co świadczy o jej ciągłej aktualizacji i dostosowywaniu do potrzeb czytelników.
-
Lata publikacji:
- Pierwsze wydanie: 1965
- Drugie wydanie: 1971
- Trzecie wydanie: 1980
- Czwarte wydanie: 1983
- Piąte wydanie: 2000 (ostatnie jak dotąd)
- Języki oryginalne: Przekładu dokonano bezpośrednio z języków oryginalnych, czyli hebrajskiego, aramejskiego (dla Starego Testamentu) oraz greckiego (dla Nowego Testamentu), co było kluczowe dla jego autentyczności.
- Liczba tłumaczy (pierwsze wydanie): Około 40 biblistów.
Przeczytaj również: Tłumacz japońskiego: Czy 100 000 zł rocznie to realne zarobki?
Dlaczego ten przekład jest tak wyjątkowy?
Wyjątkowość Biblii Tysiąclecia polega na kilku kluczowych aspektach, które sprawiły, że stała się ona kamieniem milowym w historii polskiej biblistyki. Przede wszystkim, był to pierwszy od ponad 350 lat katolicki przekład całej Biblii na język polski, dokonany bezpośrednio z języków oryginalnych. Wcześniej przez wieki dominowała Biblia Jakuba Wujka, która bazowała na Wulgacie. Biblia Tysiąclecia zerwała z tą tradycją, oferując świeże spojrzenie na teksty źródłowe. Co więcej, jej wpływ na życie Kościoła w Polsce jest nie do przecenienia stała się ona oficjalnym tekstem liturgicznym, używanym podczas Mszy Świętej i innych nabożeństw, kształtując język religijny całych pokoleń.
Krytyka i ewolucja tekstu
Żadne wielkie dzieło nie powstaje bez echa, a Biblia Tysiąclecia również spotkała się z pewną krytyką. Dotyczyła ona głównie języka niektórzy zarzucali jej neologizmy, inni wskazywali na obecność archaizmów, które mogły utrudniać odbiór. Jednak ta krytyka nie pozostała bez odpowiedzi. Fakt, że przekład doczekał się aż pięciu wydań, świadczy o ciągłej pracy nad tekstem i dążeniu do jego doskonalenia. Każde kolejne wydanie było efektem rewizji i wprowadzania poprawek, które miały na celu unowocześnienie języka, doprecyzowanie sensu i usunięcie ewentualnych nieścisłości. To pokazuje, że Biblia Tysiąclecia to nie tylko gotowy produkt, ale żywy tekst, który ewoluował wraz z rozwojem biblistyki i potrzebami wiernych.
